Dlaczego wolność mediów jest tak ważna?

Rok 2025 przyniósł kolejne wyzwania – zarówno w kontekście krajowych regulacji medialnych, jak i globalnych zmian w podejściu do ochrony pluralizmu informacyjnego. W szczególności na znaczeniu zyskuje wdrażanie Europejskiego Aktu o Wolności Mediów (EMFA), a także planowane zmiany w polskim prawie, które mogą wpłynąć na kształt rynku medialnego.

Lata 2022-2023 były szczególnie istotne ze względu na inicjatywy legislacyjne zagrażające wolności mediów, które budziły kontrowersje i szeroki sprzeciw społeczny. Lex TVN czy Lex Pilot wywołały falę protestów, stając się symbolem szerszej dyskusji o granicach ingerencji państwa w działalność niezależnych mediów. Próby regulacji rynku medialnego, jeśli nie są prowadzone w sposób transparentny i zgodny z europejskimi standardami, mogą prowadzić do ograniczenia wolności wypowiedzi oraz manipulacji rzeczywistym obrazem sytuacji.

W debacie o wolności mediów często pomija się istotną rolę mediów lokalnych, które odgrywają fundamentalną funkcję w budowaniu społeczności obywatelskiej. To one dokumentują życie lokalne, umożliwiają mieszkańcom dostęp do rzetelnych informacji o decyzjach władz samorządowych oraz wspierają debatę publiczną na poziomie lokalnym. Ich niezależność jest kluczowa dla ochrony przed monopolizacją przekazu informacyjnego przez duże grupy medialne. Tymczasem obecne zmiany legislacyjne oraz rosnące koszty prowadzenia działalności medialnej stanowią poważne zagrożenie dla funkcjonowania mniejszych nadawców. W ostatnich miesiącach pojawiły się sygnały o planowanych reformach dotyczących finansowania mediów publicznych, które mogą znacząco wpłynąć także na telewizje lokalne.

Debata o wolności mediów nie ogranicza się jedynie do Polski – to temat o znaczeniu międzynarodowym. W obliczu rosnącego wpływu platform internetowych, zagrożeń dezinformacyjnych oraz politycznych nacisków na redakcje, UE podjęła działania mające na celu wzmocnienie standardów niezależnych mediów. 13 marca 2024 roku Parlament Europejski przyjął nowe przepisy w ramach Europejskiego Aktu o wolności mediów (EMFA), które zobowiązują państwa członkowskie do:

• ochrony pracy dziennikarzy,
• zapewnienia przejrzystości struktury własnościowej mediów,
• zagwarantowania niezależności redakcyjnej mediów publicznych,
• uzyskania sprawiedliwych zasad przydziału reklamy państwowej,
• zapobiegania ograniczeniom wolności mediów narzucanym przez globalne platformy internetowe.

Choć nowe przepisy dają nadzieję na większą ochronę pluralizmu informacyjnego oraz niezależnego dziennikarstwa przed politycznymi i ekonomicznymi naciskami, ich skuteczność będzie zależała od wdrożenia na poziomie krajowym. Kluczowe będą najbliższe miesiące, gdy Polska podejmie decyzje dotyczące ich implementacji.

Wolność mediów to nie tylko prawo – to nasza wspólna odpowiedzialność. Kluczowe jest promowanie szacunku dla różnorodnych poglądów, rozwój świadomości obywatelskiej i edukacja medialna, która pozwoli odbiorcom lepiej zweryfikować źródła informacji. Dlatego już teraz, konieczna jest otwarta dyskusja o tym, jak skutecznie chronić wolność słowa oraz zapewnić stabilne funkcjonowanie niezależnych mediów. Przed nami kluczowe decyzje dotyczące przyszłości rynku medialnego – zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym.

Każdy z nas ma wpływ na przyszłość wolnych mediów. Wspieranie rzetelnego dziennikarstwa, aktywne uczestnictwo w debacie publicznej oraz korzystanie z różnorodnych źródeł informacji to podstawowe kroki, które możemy podjąć w obronie demokracji.

Wolność słowa nie jest dana raz na zawsze.